Prawidłowe natężenie oświetlenia odgrywa istotną rolę w codziennym funkcjonowaniu budynków. Dobrze dobrane oświetlenie wpływa nie tylko na komfort przebywania w pomieszczeniach, ale również na bezpieczeństwo i wydajność pracy. Aby systemy oświetleniowe działały skutecznie i zgodnie z przepisami, konieczne są regularne pomiary natężenia oświetlenia. Te pomiary pozwalają ocenić, czy oświetlenie spełnia odpowiednie standardy, określone w normach takich jak PN-EN 12464-1 dla oświetlenia ogólnego oraz PN-EN 1838 dla oświetlenia awaryjnego.
Wymagania dla różnych rodzajów oświetlenia
1. Oświetlenie ogólne (zwykłe)
Oświetlenie ogólne stanowi podstawowe źródło światła w pomieszczeniach, zapewniając odpowiednie warunki do pracy, nauki czy codziennego funkcjonowania. W pomieszczeniach biurowych, mieszkaniach, obiektach użyteczności publicznej czy przemysłowych odpowiedni poziom oświetlenia ma kluczowe znaczenie dla komfortu i zdrowia użytkowników.
Wymagane wartości natężenia oświetlenia zależą od przeznaczenia konkretnego pomieszczenia. Na przykład w biurach zaleca się utrzymywanie natężenia na poziomie 500 lx na powierzchni roboczej, co sprzyja komfortowi wzroku podczas pracy przy komputerze lub dokumentach. W korytarzach i klatkach schodowych wystarczającym poziomem będzie 100 lx, co zapewnia odpowiednią widoczność bez nadmiernego zużycia energii. W przestrzeniach magazynowych wartości te wynoszą około 200 lx w strefach składowania oraz 300 lx na stanowiskach pracy, gdzie precyzyjne widzenie jest kluczowe.
Aby zapewnić skuteczność oświetlenia ogólnego, konieczne jest równomierne rozprowadzenie światła. Pomiary powinny uwzględniać rozkład natężenia na całej powierzchni pomieszczenia, aby uniknąć zbyt silnych kontrastów światła i cienia, które mogłyby negatywnie wpływać na komfort wzroku.
2. Oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne
Oświetlenie awaryjne odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa w sytuacjach zagrożenia, takich jak awaria zasilania lub pożar. Jego głównym zadaniem jest umożliwienie sprawnej ewakuacji oraz ułatwienie prowadzenia działań ratowniczych.
Normy PN-EN 1838 określają minimalne wartości natężenia oświetlenia awaryjnego w różnych strefach budynków. Na drogach ewakuacyjnych wymagane jest minimum 1 lx na poziomie podłogi, co pozwala na bezpieczne poruszanie się nawet przy ograniczonej widoczności. W strefach otwartych, takich jak hale produkcyjne czy duże sale konferencyjne, minimalne natężenie światła wynosi 0,5 lx. Dodatkowo w punktach kluczowych, takich jak wyjścia ewakuacyjne, punkty pierwszej pomocy czy miejsca rozmieszczenia gaśnic, natężenie powinno wynosić co najmniej 5 lx, aby zapewnić wyraźne oznaczenie tych strategicznych lokalizacji.
Warunki przeprowadzania pomiarów
Przeprowadzanie pomiarów natężenia oświetlenia wymaga zastosowania odpowiednich procedur, aby wyniki były rzetelne i zgodne z normami. Przede wszystkim konieczne jest użycie specjalistycznych narzędzi, takich jak luksomierze o odpowiedniej klasie dokładności. Urządzenia te pozwalają na precyzyjne określenie poziomu natężenia światła w badanych punktach.
W trakcie pomiarów należy zadbać o stabilność warunków świetlnych. Zaleca się wykonywanie badań w warunkach rzeczywistych, czyli takich, jakie występują podczas codziennej eksploatacji budynku. Ważne jest także unikanie dodatkowych odbłysków lub cieni, które mogłyby wpłynąć na wyniki.
Pomiary oświetlenia ogólnego wykonuje się zazwyczaj na powierzchni roboczej, np. na biurkach, stołach czy ladach. W przypadku oświetlenia awaryjnego kluczowe jest przeprowadzanie pomiarów na poziomie podłogi, ponieważ to właśnie tam minimalne natężenie światła ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa ewakuacji.
Praktyczne aspekty pomiarów
W praktyce pomiary natężenia oświetlenia przeprowadza się zarówno podczas odbioru nowych instalacji oświetleniowych, jak i w ramach okresowych przeglądów technicznych. Regularne inspekcje pozwalają wykryć ewentualne usterki oraz potwierdzić, że system oświetleniowy spełnia wymagane parametry. Przeglądy te są nieodzownym elementem dbałości o bezpieczeństwo użytkowników budynku.
Podsumowanie
Prawidłowo funkcjonujące oświetlenie to nie tylko kwestia komfortu, ale również bezpieczeństwa i zgodności z przepisami. Regularne pomiary natężenia światła pozwalają zapewnić, że instalacja oświetleniowa będzie działać skutecznie w każdych warunkach. Właściciele budynków oraz osoby odpowiedzialne za ich eksploatację powinni traktować takie pomiary jako nieodłączny element dbałości o bezpieczeństwo użytkowników.
