W sytuacjach awaryjnych, takich jak pożary czy awarie zasilania, odpowiednie oświetlenie może decydować o życiu i zdrowiu ludzi. Norma PN-EN 1838 określa wymagania dotyczące oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego w budynkach, zapewniając bezpieczeństwo użytkownikom w krytycznych momentach.
Rola oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego
Oświetlenie awaryjne aktywuje się automatycznie w przypadku zaniku zasilania, umożliwiając kontynuację działań lub bezpieczne opuszczenie budynku. Oświetlenie ewakuacyjne natomiast wskazuje drogi ewakuacyjne i wyjścia, minimalizując ryzyko paniki i wypadków.
Podstawowe wymagania normy PN-EN 1838
Natężenie oświetlenia: Dla dróg ewakuacyjnych o szerokości do 2 m, minimalne natężenie wynosi 1 lx na poziomie podłogi wzdłuż środkowej linii drogi. W strefach otwartych wymagane jest co najmniej 0,5 lx.
Czas działania: Oświetlenie awaryjne powinno działać przez co najmniej 1 godzinę, a w niektórych przypadkach nawet do 3 godzin, w zależności od rodzaju budynku i przepisów prawnych.
Jednorodność oświetlenia: Norma kładzie nacisk na równomierne oświetlenie, aby zapobiec powstawaniu ciemnych obszarów na drogach ewakuacyjnych.
Oznakowanie ewakuacyjne: Wszystkie wyjścia i drogi ewakuacyjne muszą być wyraźnie oznakowane odpowiednimi piktogramami i tablicami świetlnymi, widocznymi nawet przy słabym oświetleniu.
Oświetlenie stref wysokiego ryzyka: W miejscach o podwyższonym ryzyku, takich jak laboratoria czy obszary z maszynami przemysłowymi, wymagane jest oświetlenie o natężeniu co najmniej 15 lx, co stanowi minimum 10% eksploatacyjnego natężenia oświetlenia wymaganego dla danej czynności.
Rodzaje systemów oświetlenia awaryjnego
Systemy centralne: Zasilane z jednego źródła, wymagają skomplikowanej instalacji i regularnej konserwacji.
Systemy decentralne: Każdy punkt oświetleniowy posiada własne źródło zasilania, co zwiększa niezawodność, ale może być bardziej kosztowne.
Systemy zasilane z akumulatorów: Łatwe w instalacji i konserwacji, automatycznie aktywują się w przypadku awarii zasilania.
Systemy zasilane z baterii: Proste i niezawodne, idealne dla mniejszych obiektów, wymagają regularnej wymiany baterii.
Zastosowanie normy PN-EN 1838
Norma znajduje zastosowanie w różnych typach budynków:
Budynki użyteczności publicznej: Szkoły, szpitale, hotele, biurowce, gdzie bezpieczeństwo dużej liczby osób jest priorytetem.
Obiekty przemysłowe: Fabryki, magazyny, hale produkcyjne, gdzie przerwa w dostawie prądu może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji.
Centra handlowe i sklepy: Zapewnienie odpowiednich warunków ewakuacyjnych w razie nagłej awarii.
Korzyści z przestrzegania normy
Stosowanie normy PN-EN 1838 zapewnia:
Bezpieczeństwo użytkowników budynków podczas awarii zasilania lub innych sytuacji kryzysowych.
Zgodność z przepisami prawnymi dotyczącymi bezpieczeństwa budynków.
Minimalizację ryzyka wypadków i paniki w sytuacjach awaryjnych.
Znaczenie pomiarów natężenia oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego zgodnie z normą PN-EN 1838
Pomiary natężenia oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego są niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa osób przebywających w budynkach podczas pożaru lub awarii zasilania. Norma PN-EN 1838 określa wymagania dotyczące oświetlenia, które wspiera bezpieczne opuszczenie obiektu, zlokalizowanie sprzętu przeciwpożarowego oraz przeprowadzenie ewakuacji. Wymagane są minimalne poziomy natężenia światła w kluczowych strefach: na drogach ewakuacyjnych, w strefach otwartych i punktach szczególnego ryzyka. Regularne pomiary pozwalają ocenić, czy instalacja oświetleniowa działa prawidłowo. To kluczowe nie tylko z perspektywy bezpieczeństwa, ale także zgodności z przepisami technicznymi.
Brak kontroli parametrów oświetlenia awaryjnego może spowodować problemy w ewakuacji i konsekwencje prawne dla zarządcy obiektu. Dlatego dokładność pomiarów i ich rzetelne dokumentowanie mają tak duże znaczenie. Do pomiarów należy używać kalibrowanych luksomierzy, działać według ustalonej metodologii i sprawdzać światło w wyznaczonych punktach. Dzięki temu można utrzymać wysoki poziom bezpieczeństwa oraz skutecznie planować konserwacje i modernizacje systemów oświetleniowych. Pomiary stanowią także ważny element audytów technicznych i są często wymagane podczas odbiorów budynków oraz inspekcji straży pożarnej.
Podsumowanie
Norma PN-EN 1838 to nie tylko zbiór wymagań technicznych, ale przede wszystkim narzędzie zapewniające bezpieczeństwo ludzi w budynkach. Jej przestrzeganie jest kluczowe dla projektantów, inwestorów i zarządców obiektów, którzy chcą zapewnić najwyższy poziom bezpieczeństwa użytkownikom swoich budynków.
Pomimo
